Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΣΕΤΤΕΡ ΓΚΟΡΝΤΟΝ
Γιώργου Πέππα

Το Γκόρντον Σέττερ η όπως ήταν γνωστό τα πρώτα χρόνια "Black and Tan", είναι η μοναδική ράτσα σκυλιών φέρμας της Σκοτίας και έχει αρκετά από τα χαρακτηριστικά των Ιρλανδέζικων και των Εγγλέζικων Σέττερ και μερικά πολύ ιδιαίτερα δικά του. Υπάρχουν πολλά στοιχεία που δείχνουν ότι το " Black and Tan" υπάρχει από το 1600, αλλά ήταν ο 4ος Δούκας Alexander Gordon που καθιέρωσε την ράτσα .
Πέθανε σε ηλικία 84 ετών το 1827. Ανέδειξε και έδωσε το όνομα του στην σπουδαία του στην σπουδαία αυτή ράτσα στο κάστρο της οικογένειας Gordon που βρίσκετε μερικά μίλια μακριά από τις βόρειες ακτές του Fochabers και κοντά στον ποταμό Spay. Χωρίς να είναι γενικά αποδεκτές οι φήμες της εποχής λένε , ότι ο Δούκας Alexander την εποχή που εκείνος είχε διάφορα Σέττερ , έμαθε και διαπίστωσε και ο ίδιος, ότι η σκύλα ενός βοσκού (Collie), έβρισκε σχεδόν αλάνθαστα τα grouse, εκεί που πολλές φορές τα δικά του Σέττερ είχαν αποτυχίες. Έτσι αποφάσισε να διασταυρώσει την σκύλα του βοσκού με δικά του "Black and Tan" βάζοντας τις βάσεις για το Γκόρντον Σέττερ. Μετά τον θάνατο και του 5ου Δούκα του Γκόρντον , τα σκυλιά του κάστρου πουλήθηκαν, αλλά αργότερα επανήλθε και συνέχισε να αναπαράγεται στο κάστρο , από τον 6ον Δούκα τον "Duke of Richmond and Gordon"
Εκείνη την εποχή ο στόχος ήταν ποιος έχει τα πιο τέλεια στην εργασία Σέττερ, αλλά λίγα χρόνια αργότερα έγιναν της μόδας οι εκθέσεις και οι αγώνες και έτσι όλοι στόχευαν στα καλά κυνηγετικά χαρακτηριστικά , αλλά και στην ομορφιά και στην ομορφιά και στην εξυπνάδα . Έτσι στην πρώτη επίσημη έκθεση , στο Newcastle το 1859, το πρώτο βραβείο στα Σέττερ δόθηκε στο Γκόρντον " Dandie" του Mr Jobling. Αργότερα το 1863 στο Southill στους πρώτους αγώνες "Field Trial" τις πρώτες τρεις θέσεις κατέλαβαν Γκόρντον Σέττερ. Σαν ράτσα τα Γκόρντον αργούν να ωριμάσουν , δείχνουν τα προτερήματα τους περίπου σε ηλικία 3 ετών. Εκτός από την εξαιρετική τους από επίδοση στο κυνήγι, είναι σχεδόν τέλεια σκυλιά για την οικογένεια και το σπίτι. Αγαπάνε με πάθος την οικογένεια , προσέχουν και είναι επιφυλακτικά με τους ξένους η τους απρόσκλητους επισκέπτες , ενώ η ιδιαίτερη εξυπνάδα τους , τα κάνει να ξεχωρίζουν αμέσως και να αποδέχονται τους φίλους . Θα πρέπει να ξέρουν αυτοί που αποκτούν ένα Γκόρντον ότι χρειάζεται "σφικτή" και προσεκτική εκπαίδευση στα κουτάβια για μεγάλο σχετικά χρόνο για να είναι σίγουροι ότι θα έχουν ένα αφοσιωμένο, έξυπνο και εργατικό κυνηγετικό σκύλο.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΣΩΜΑΤΙΚΗ

Το Γκόρντον Σέττερ είναι ένας μεσαίου μεγέθους , δυνατής κατασκευής μακρότριχος, μαύρος με καφέ σκύλος. Είναι πολύ ενεργητικός και η σωματική του κατασκευή τον βοηθάει να δουλεύει σχεδόν αδιάκοπα και με χαρακτηριστικό στυλ για πολλές ώρες . Έχει μία δυνατή μάλλον "κοντή" πλάτη με σχετικά κοντή ουρά , σε σύγκριση με τα άλλα Σέττερ. Η εντύπωση που δίνει είναι , έξυπνος υπερήφανος , άφοβος με δυνατή ισορροπημένη σωματική κατασκευή. Καθαρά χρώματα και λεπτό ίσιο η ελαφρά κυματιστό τρίχωμα είναι αποδεκτά.

Κεφάλι

Σχετικά μεγάλο με αρκετό χώρο για τον εγκέφαλο, κρανίο ελαφρώς τονισμένα κόκαλα μεταξύ των ματιών, με μικρού βάθους "στοπ". Το μήκος του ρύγχους ίσο με το μήκος του κρανίου, με γραμμές παράλληλες, όταν κοιτάμε από το πλάι.
Μάτια ευμεγέθη, σκούρα καφέ με πολύ έξυπνη και ανήσυχη έκφραση.

Αυτιά που αρχίζουν χαμηλά στο κρανίο, περίπου στο ύψος των ματιών, ελαφρώς μεγάλα και λεπτά, κρέμονται κοντά στο κεφάλι.

Μύτη μαύρη με μεγάλα και αρκετά ανοιχτά ρουθούνια. Οι σιαγόνες δυνατές με την πάνω να κλείνει ελαφρώς πάνω από την κάτω σε ψαλιδωτό κλείσιμο.

Λαιμός και Σώμα

Ο λαιμός μακρύς, ίσιος χωρίς "δίπλες".
Σώμα κοντό από τους ώμους έως τα καπούλια. Πλάτη ίσια δυνατή με ελαφρά κλίση από τους ώμους στα καπούλια. Στήθος βαθύ και όχι φαρδύ, κατεβαίνει έως τους αγκώνες.
Ουρά κοντή σχετικά, δεν φτάνει τους πίσω αγκώνες, φέρεται οριζόντια η περίπου, είναι αρκετά χοντρή στην βάση, καταλήγει δε σε λεπτή άκρη. Οι ώμοι που κλείνουν κοντά στην κορυφή. Τα μπροστινά πόδια ίσια, παράλληλα με αρκετά χοντρά κόκκαλα, τελειώνουν σε πέλματα κλειστά, με χοντρό και σκληρό δέρμα από κάτω και πολλές τρίχες ανάμεσα στα δάκτυλα. Μηροί μυώδεις, δυνατοί, με το πάνω τμήμα (από τα καπούλια έως τον αγκώνα) μεγάλο και με καλή γωνία με το κάτω τμήμα.

Τρίχωμα

Μαλακό και στιλπνό, ίσιο η ελαφρώς κυματιστό, αλλά ποτέ σγουρό, μακρύτερο στα αυτιά, κάτω από την κοιλιά και το στήθος και πίσω από τα μπροστινά, πισινά πόδια.

Χρώματα και στίγματα

Μαύρο με καφέ στίγματα . Οι διαχωριστικές γραμμές μεταξύ των χρωμάτων είναι πάντα ευδιάκριτες. Δεν υπάρχουν καφέ τρίχες στο μαύρο. Τα καφέ στίγματα είναι αποκλειστικά στα παρακάτω σημεία: 1- Δύο καθαρές βούλες πάνω από τα μάτια , διαμέτρου μίας ίντσας . 2- Στο πλάι των μάγουλων και του ρύγχους . Τα καφέ στίγματα δεν φτάνουν την κορυφή του ρύγχους , στήθους 3- Στον λάρυγγα. 4- Δύο μεγάλα καθαρά στίγματα στο στήθος. 5- Στο μέσα μέρος των μπροστινών ποδιών , το καφέ στίγμα δεν πρέπει να καταλαμβάνει όλο το πίσω και έξω μέρος των ποδιών. 6- Στα πίσω πόδια , από τον αγκώνα έως τα πέλματα . 7- Στο μέσα τμήμα του άνω μέρους των μοιρών . 8- ¨ένα μακρό άσπρο στίγμα στο στήθος είναι επιτρεπτό , όσο μικρότερο τόσο καλύτερα.

Μέγεθος

Αρσενικά , ύψος στους ώμους: 24-27 ίντσες , στα θηλυκά : 23-26. Το Γκόρντον είναι βαρύτερο σχετικά μα τα άλλα Σέττερ , έτσι η αναλογία ύψους βάρους είναι διαφορετική. Χωρίς περιττό βάρος σε λίπος έχουν βαρύτερο σκελετά και τετράγωνη αίσθηση, όταν κοιτάμε από το πλάι.

Κίνηση

Δυνατή ελεύθερη κίνηση , με δυνατή ώθηση των πίσω άκρων . Το κεφάλι κρατιέται ψηλά και η ουρά σε περίπου οριζόντια η λίγο ανυψωμένη θέση. Τα μπροστινά πόδια απλώνονται αρκετά μπροστά και μετά διπλώνουν κάτω από το σώμα, ώστε να δίνουν το ελεύθερο και μαλακό τρέξιμο και όχι "αναπήδημα" . Όταν κοιτάμε τον σκύλο που εργάζεται από το πλάι δίνει την αίσθηση της μαλακής και ευθείας κίνησης , με τον πλέον άνετο και οικονομικό ρυθμό. Πλησιάζει με προσοχή το θήραμα και φερμάρει πολύ σταθερά , με κλασσικό στυλ. Όπως όλα τα σκουρόχρωμα ζεσταίνεται περισσότερο στα ζεστά κλίματα.

Χαρακτήρας

Το Γκόρντον έχει άγρυπνο και επιθετικό χαρακτήρα με τους άγνωστους ανθρώπους η σκυλιά. Είναι άφοβος και πολύ έξυπνος . Αφοσιώνεται με πάθος στο "αφεντικό" και εκπαιδεύεται εύκολα , αλλά με "σφικτό" πρόγραμμα. Αναφερόμενοι πάντοτε στους σκύλους φέρμας διαπιστώνεις παρατηρώντας προσεκτικά, πώς οι εξαίρετοι εκπρόσωποι κάθε φυλής αποτελούν μία οπτασία κατά την άσκηση των καθηκόντων τους. Στο κυνήγι δεν χωράει άλλωστε δογματισμούς πολύ περισσότερο στην κυνοφιλία , όπου τα πρότυπα κάθε φυλής είναι αξιολογήσιμα και αποκτούν ιδιαίτερη σημασία, ανάλογα με τα ενδιαφέροντα και τις προσωπικές προτιμήσεις των κυνηγών. Η μεγάλη μου αγάπη ήταν και θα είναι πάντα τα Γκόρντον Σέττερ. Τι Γκόρντον είναι ένα κυνηγόσκυλο που δεν περνάει απαρατήρητο από τους κυνηγότοπους , αλλά ο εξαιρετικός του χαρακτήρας σε συνδυασμό μα τα πλούσια φυσικά χαρίσματα το αναγάγουν σε ένα πολύτιμο σύντροφο στο κυνήγι. Σκύλος ακούραστος , εργατικός , αφοσιωμένος και προικισμένος με ασίγαστο πάθος και ταμπεραμέντο , δικαιώνει στο έπακρον τον κυνηγό ιδιοκτήτη του, ακόμη και όταν οι απαιτήσεις στο κυνήγι αποκτούν συχνά ιδιόμορφο χαρακτήρα. Η δύναμη, το πάθος και οι οσφρητικές ικανότητες του Γκόρντον δεν μπορούν παρά να αποτελέσουν σφραγίδα στην θηραματική αναζήτηση και όχι μόνο. Η ομορφιά του αλλά και το στιλ της έρευνας , συνυφασμένα με τον δυναμισμό και την επιμονή , χαρίζουν ανεπανάληπτες στιγμές εκεί όπου τα εύκολα γίνονται δύσκολα και η μοναδικότητα των στιγμών είναι κάτι που μετράει στο κυνήγι. Το πολυτάλαντο Γκόρντον θα δείξει τα προσόντα του και ιδιαίτερα στο κυνήγι της μπεκάτσας , όπου θα μπορούσε να κινδυνέψει κάποιος τον ισχυρισμό , πώς είναι το στοιχείο του. Μεθοδικό και προσεκτικό στην έρευνα , το Γκόρντον αντιλαμβάνεται με μία μοναδική ευχέρεια τα θαλάμια της βασίλισσας του πυκνού, γνωρίζοντας παράλληλα και τη στιγμή που θα σταθεί σε μία σίγουρη και επιβλητική φέρμα. Κάπου εκεί ο χρόνος σταματάει να μετράει και οι εικόνες μετασιώνονται σε μία διαφορετική πραγματικότητα άπειρου κυνηγετικού κάλλους και αισθητικής.

Το Γκόρντον στο Κυνήγι

Είναι αδύνατον να κάνεις συγκρίσεις μεταξύ του σημερινού κυνηγίου και αυτό πριν από 50-60 χρόνια. Την σημερινή εποχή η Πεδινή πέρδικα βρίσκεται υπό διωγμό και βεβαίως όχι από τους κυνηγούς αλλά από την καταστροφή του βιοτόπου της, τα χημικά στις καλλιέργειες. Το ίδιο συμβαίνει και με τα άλλα θηράματα . Σήμερα πλέον που το θήραμα δεν είναι σε μεγάλους αριθμούς , χρειαζόμαστε σκυλιά τα οποία να έχουν πάθος για το κυνήγι , το οποίο να το συντηρούν μετά από πολλές ώρες κυνηγίου χωρίς συνάντηση θηράματος, είτε γιατί αυτό είναι πλέον σε μικρότερους αριθμούς ( εδώ είναι μία άλλη μεγάλη συζήτηση) είτε έχει γίνει πολύ πιο επιφυλακτικό και εξελίσσεται και αυτό στους τρόπους άμυνας που του έχει δώσει η μητέρα όλων μας η Φύση. Το Γκόρντον είναι ένα τέτοιο σκυλί κατά την γνώμη μου. Είναι ένα σκυλί γενικής χρήσεως , για οποιαδήποτε είδος κυνηγίου που εξασκείται με σκυλί φέρμας μα ο τέλειος τόπος για αυτό είναι το δάσος και ο βάλτος όπου και είναι ΣΠΕΣΙΑΛΙΣΤΑΣ. Είναι λίγα τα Γκόρντον που δεν έχουν καλή μύτη . Το χρώμα του τραβάει πολύ τις ακτίνες του ήλιου , αλλά αυτό αντέχει και μπορεί να κυνηγάει μέρες με ζέστη , αρκεί να έχει το νερό που χρειάζεται. Αυτό το γνώρισα προσωπικά εγώ κυνηγώντας Τσούκαρ στα νησιά μας τον Σεπτέμβριο. Είναι ένας ισορροπημένος κυνηγός , η έρευνα του είναι γρήγορη και σταθερή αλλά όχι δαιμονισμένη όπως ενός Πόιντερ η Σεττερ Ιρλανδικού, Αγγλικού. Ο παθιασμένος Γκορτονίστας…… , από την εποχή που το ζώο του ήτα κουτάβι , μέχρι την στιγμή που θα το βγάλει στον κυνηγότοπο πρέπει να το συνηθίσει να πηγαίνει σύμφωνα με τον άνεμο . Αυτό θα βοηθήσει τον μαθητή να κρατάει το κεφάλι ψηλά στην ερευνά του. Θα δείτε όταν το Γκόρντον καταλάβει αυτό καλά , τότε από μόνο του θα πηγαίνει να βρίσκει τον σωστό αέρα για μία σωστή έρευνα. Το στάνταρτ της εργασίας του Γκόρντον , έγεινε δεκτό από την FCI το 1937 στο Παρίσι. Ο Pastrone που το έθεσε το περιγράφει έτσι, Από τον καλπασμό , την έρευνα , μέχρι τη φέρμα, όλα είναι ιδιαίτερα και διαφορετικά από τα άλλα Σέττερ . Δεν είναι μία φέρμα απότομη και αγαλματένια , αλλά γίνεται σε τρεις φάσεις , την επιβράδυνση - στην προσεκτική έρευνα-κίνηση για βεβαίωση της παρουσίας του θηράματος , στην φέρμα τελικά.

Βιβλιογραφία
WEB site Gordon Setter Scotland Club
WEB site English Setter Club
Gordon club of USA,
Aeans K
J Bliard, Plein oct sur le setter Gordon
G. Gentelman, a treatisc on Fiel Diversion 1776
Una v;ita con il Setter Gordon , Aldo Salvatori

Άρθρο του κ. Raymond O'Dwyer προέδρου του ομίλου φυλής του Ιρλανδικού σέττερ- Ιρλανδίας.
« Ίσως η πιο αξιόπιστη και εμπεριστατωμένη αναφορά στο Ιρλανδικό Σέττερ που έχει γίνει μέχρι σήμερα.»
Μετάφραση : Α. Μάντη

Θα ήθελα να συστηθώ εν συντομία .Προέρχομαι από μια οικογένεια όπου το κυνήγι είναι τόσο βαθιά ριζωμένο μέσα της όσο και η καθημερινότητά της. Άρχισα να κυνηγώ μαζί με τον πατέρα μου από εννέα ετών. Το ενδιαφέρον μου για τα Ιρλανδικά σέττερ αρχίζει από το 1975, όταν αγόρασα το πρώτο Ιρλανδικό μου σέττερ και ενώ ακόμη ήμουν μαθητής. Το ενδιαφέρον μου εστιαζετο πάντα στην εκτροφή , στην εκπαίδευση, στο κυνήγι στους αγώνες κυνηγετικών σκύλων και στην ιστορία της φυλής. Τα Ιρλανδικά σέττερ είναι η φυλή προτίμησής μου για πολλούς λόγους αλλά κυρίως γιατί αποτελούν μέρος της εθνικής μου κληρονομιάς και η ιστορία της φυλής είναι άρρηκτα δεμένη με την ιστορία των Ιρλανδών. Θαυμάζω την ομορφιά τους αλλά ακόμη περισσότερο το ευκίνητο κυνηγετικό τους στυλ και την αποτελεσματικότητά τους. Πιστεύω ότι είναι δίκαιο να αναφέρω ότι χωρίς την συνεχή προσπάθεια των Ιρλανδών το Ιρλανδικό σέττερ εργασίας θα είχε εκλείψει από καιρό. Οι φιλότιμες προσπάθειες γενεών Ιρλανδών κυνηγών – κυνοφίλων αποτελούν μέρος μιας παράδοσης που ο John Nash την ονόμασε « Λατρεία του κόκκινου σκύλου» .Αποτελεί μέρος της εθνικής μας κληρονομιάς και είμαι υπερήφανος που είμαι και εγώ κομμάτι αυτής της παράδοσης.

Το 1979 άρχισα να ασχολούμαι ενεργά στον όμιλο φυλής και τώρα είμαι ο πρόεδροός του. Το Ιρλανδικό σέττερ κλαμπ ιδρύθηκε το 1882 με την φιλοδοξία την εποπτεία της εκτροφής και την συντήρηση της υπέροχης αυτής φυλής. Μέχρι σήμερα αυτοί είναι οι στόχοι του ομίλου μας και το αναθεωρημένο καταστατικό μας εκφράζει απόλυτα τις επιθυμίες και την γραμμή των ιδρυτών του

Ως εξής:
« Να παροτρύνει τους εκτροφείς ,τους κριτές κτλ να υιοθετήσουν και να προωθήσουν το σωστό στυλ και τον σωστό φαινότυπο σαν το μέτρο εξαίρετης ποιότητας με το οποίο θα πρέπει να κρίνεται η φυλή.»
Το Ιρλανδικό κλαμπ φυλής έχει μια περήφανη ιστορία στη διατήρηση της φυλής και τα μέλη του στα 114 χρόνια λειτουργίας του δεν παρέκκλιναν από τα ιδανικά και την γραμμή που χάραξαν οι ιδρυτές του. Το κλαμπ είχε μια σχετικά καλή πορεία στο εσωτερικό της χώρας, αλλά όπως συχνά συμβαίνει με τους νησιώτες που κοιτούν μόνο τι συμβαίνει στον τόπο τους , δεν ασχολήθηκαν με το τι συνέβαινε στο εξωτερικό και το τι έκανε ο υπόλοιπος κόσμος. Το κόκκινο σέττερ είναι μέρος της παράδοσής μας και η ζωντανή κληρονομιά μας . Ο αιδεσιμότατος Patrick Mulligan τέως πρόεδρος του κλαμπ IRSC που δεν ζει πλέον έγραψε στο δελτίο επετείου της εκαντοετηρίδας του ομίλου « Το κόκκινο σέττερ είναι πιθανώς το πλέον χαρακτηριστικό πράγμα που έχομε εκτός από το Shamrock ( το τριφύλλι έμβλημα της Ιρλανδίας).Είναι μέρος της κληρονομιάς μας που πρέπει να το σεβόμεθα και να το αγαπάμε. Και πρέπει να είμαστε εμείς οι Ιρλανδοί που πρέπει να διατηρήσουμε το στάνταρ της φυλής του στην εργασία του(κυνήγι) και στο ρίνγκ αλλά αυστηρά με αυτή τη σειρά.. Αυτό νομίζω ότι πρέπει να κάνει και κάνει το Irish setter Club. Εμείς κάναμε το καθήκον μας απέναντι στη φυλή , και με πόνο μεγάλο βλέπουμε άλλες χώρες να αγνοούν αυτό το καθήκον με αποτέλεσμα σήμερα σε μερικές χώρες να έχουν σκύλους που μόνο κατ' όνομα θυμίζουν Ιρλανδικά σέττερ. Τα Ιρλανδικά σέττερ στην Ιρλανδία διατήρησαν τα κυνηγετικά τους προσόντα και την ομορφιά τους, γιατί εδώ ήταν πάντα γνωστό ότι η ομορφιά τους διαμορφώθηκε με το κυνήγι στα Ιρλανδικά τοπία και τις ειδικές κλιματολογικές συνθήκες. Διαμορφώθηκε από τη δριμύτητα της ακούραστης έρευνας σε αναζήτηση του θηράματος που ήταν διασκορπισμένο σε αχανείς εκτάσεις. Το Ιρλανδικό σέττερ μπορεί σε μερικές χώρες να είναι ένας σκύλος του σαλονιού αλλά στη γενέτειρά του τα πόδια του είναι καλά ριζωμένα στη γη και αυτή η γη κυρίες και κύριοι είναι φτιαγμένη από «μαύρη τύρφη» που πάνω της φυτρώνει το "ρείκι" που αποτελεί τη τροφή του πουλιού που μοιράζεται το χρώμα του σκύλου που γεννήθηκε για να το κυνηγήσει .Αυτό το πουλί είναι το " Red Grouse".

Προέλευση της φυλής.

Οι κυνηγότοποι της Ιρλανδίας στην οποία αναπτύχθηκε το Ιρλανδικό σέττερ δεν θυμίζουν καθόλου τους κυνηγότοπους του σήμερα. Τότε δεν υπήρχαν πολλά δάση , δεν υπήρχε η σημερινή συγκομιδή της τύρφης με μηχανικά μέσα ,ούτε και η τεχνητή άρδευση και ήταν μια γη με ανοιχτούς ορίζοντες ,τεράστιες εκτάσεις από ρείκια (calluna vulgaris) βουνά και έλη. Οι εκτεταμένες εκτάσεις από ρείκια ήταν γεμάτες με Red Grouse, με μπεκατσίνια ,μπεκάτσες , ενώ σε κατάλληλα μέρη υπήρχαν και αρκετοί πληθυσμοί καμπίσιας πέρδικας. Ήταν δηλαδή η Ιρλανδία ένας κυνηγετικός παράδεισος. Όσον αφορά την προέλευση του Ιρλανδικού σέττερ λίγα είναι γνωστά.Χωρίς όμως καμία αμφιβολία το Κόκκινο ολόχρωμο Ιρλανδικό σέττερ και το Ασπρο-κόκκινο Ιρλανδικό σέττερ προέρχονται από το σπάνιελ (Land spaniel) και μέχρι το τέλος του 1800 όλα και αναφέροντο σαν σπάνιελς. Το κόκκινο Ιρλανδικό προήλθε από το άσπρο-κόκκινο. Οι διασταυρώσεις που χρησιμοποιήθηκαν για να προέλθει το κόκκινο είναι άγνωστες και δεν υπάρχουν πηγές πληροφόρησης εκτός από μερικούς πίνακες που δίδουν κάποια πληροφόρηση για την γενετική μεταλλαγή. Είναι όμως ξεκάθαρο ότι το κόκκινο και το άσπρο-κόκκινο διασταυρώνονταν μεταξύ τους και θεωρούνταν μια φυλή τον 18ο αιώνα. Η τάση να απορρίπτονται τα μαύρου χρώματος άτομα κράτησε για αρκετό καιρό με αποτέλεσμα αυτά να εκλείψουν. Αυτή η τάση προφανώς είχε σαν στόχο την δημιουργία του κόκκινου μονόχρωμου σέττερ και αυτή η τακτική υποδηλώνει ότι οι εκτροφείς εκείνης της εποχής χρησιμοποίησαν σαν επιβήτορα κάποιο μονόχρωμο σκύλο. Είναι ενδιαφέρον να σημειώσει κανείς τις ομοιότητες των φυλών της εποχής εκείνης. Το Welsh springer ,Brittany Spaniel και το Κόκκινο καθώς και το Ασπρο-κόκκινο Ιρλανδικό σέττερ, είχαν όλα όμοιο χρωματισμό και διασπορά κηλίδων του τριχώματος παρ' όλο ότι σήμερα διαφέρουν σημαντικά όσον αφορά την σωματική τους δομή. " Ενας βετεράνος κυνηγός συγγραφέας του « Η ακριβής απεiκόνιση των φυλών των σκύλων»γράφει το 1803 για τα Ιρλανδικά σέττερ τα εξής. "Οι Ιρλανδοί κυνηγοί προτιμούν το σέττερ από το πόιντερ γιατί πιθανώς είναι καλύτερα προσαρμοσμένο σε αυτή τη χώρα ……Οι κυνηγότοποι σε πολλά μέρη της Ιρλανδίας είναι εκτενείς, πολύ τραχείς , ανώμαλοι και πετρώδεις ; οι βροχές ξαφνικές, δυνατές, καταιγιστικές .Το Ιρλανδικό σέττερ είναι απόλυτα προσαρμοσμένο σε αυτές τις δύσκολες καιρικές συνθήκες και ακόμη περισσότερο στο κυνήγι των Grouse που είναι άριστο και είναι βέβαιο ότι αυτό το κυνηγόσκυλο αξίζει κάθε φροντίδα και θυσίες". Εν πάση περιπτώσει η ικανότητα των Ιρλανδικών σέττερ το 1800 καθιερώνεται επιτρέποντας στον Richard Badham Thornhill να γράψει στις σημειώσεις του το 1804 . « Δεν υπάρχει χώρα στην Ευρώπη που να έχει καλύτερα σέττερ από την Ιρλανδία» Το πότε όμως και γιατί οι δύο φυλές διαχωρίστηκαν δεν είναι γνωστό από την υπάρχουσα βιβλιογραφία. Οι αιτίες που οδήγησαν στον διαχωρισμό αυτό μελετήθηκαν από πολλούς λάτρεις της φυλής και οι πιο πολλοί συμφωνούν ότι το μονόχρωμο Ιρλανδικό επειδή ξεχώριζε για τα άριστα κυνηγετικά του προσόντα ,χρησιμοποιήθηκε πολύ σαν επιβήτορας και επεκράτησε του άσπρου-κόκκινου τελικά. Το ποιες διασταυρώσεις δημιούργησαν το μονόχρωμο σέττερ είναι άγνωστες αλλά θα πρέπει να λάβουμε υπ' όψην μας ότι οι περισσότερες εγχώριες φυλές είναι μονόχρωμες και αυτό μπορεί να έπαιξε κάποιο ρόλο. Περισσότερη έρευνα πάνω στο θέμα δεν οδηγεί πουθενά αλλά η σταθεροποίηση του φαινοτύπου είχε προχωρήσει σημαντικά όπως φαίνεται και από ένα πίνακα του 1819, που δείχνει ένα Ιρλανδικό σέττερ που μοιάζει πολύ με το σημερινό Ιρλανδικό σέττερ. Διάφορες εκτροφές σέττερ κρατούσαν αρκετές οικογένειες ,και είχαν αποκλειστικό σκοπό το κυνήγι. Η σταθεροποίηση του φαινοτύπου και της μονοχρωμίας έγινε πριν την εμφάνιση των αγώνων και των Εκθέσεων μορφολογίας και το πιο σημαντικό , πολύ πριν αρχίσει η μόδα του κυνηγίου με παγάνα. Το κυνήγι με όπλο και με σκύλο κάνει την εμφάνισή του προς το τέλος του 18ου αιώνα και είχε σαν αποτέλεσμα την μεγάλη χρήση του σκύλου φέρμας. Αυτή η μεγάλη εξέλιξη στον τρόπο κυνηγίου περιγράφεται από τον συνταγματάρχη J.K. Millner τέως γραμματέα του Irish Setter Club, σπουδαίου εκτροφέα της φυλής , χρυσού Ολυμπιονίκη στη σκοποβολή το 1908 σε ηλικία 58 ετών και ένα από τους πιο φανατικούς κυνηγούς της εποχής του. Ο Millner στο βιβλίο του « Το Ιρλανδικό σέττερ» το 1924 σχολιάζει: " Από την εποχή του βασιλέως William III μέχρι την επανάσταση του 1978 η επαρχία της Ιρλανδίας ηταν το καλύτερο μέρος του πολιτισμένου κόσμου για κυνήγι και οι κάτοικοί της πλούσιο και φτωχοί, ηταν τότε όπως είναι και σήμερα –θαυμάσιοι και σπόρτσμαν και εξαίρετοι κυνηγοί. Και δεν είναι θαύμα ότι ο αγαπημένος τους σύντροφος στο κυνήγι το κόκκινο σπάνιελ εξελίχθηκε κάτω από αυτές τις ευνοϊκές συνθήκες σιγά-σιγά σε ένα από τα ικανότερα κυνηγετικά σκυλιά. Ο Millner γεννήθηκε το 1850 και πέθανε το 1931. Το ενδιαφέρον του για την φυλή σημάδεψε τη ζωή του και είχε ένα από τους πιο σημαντικούς γενάρχες τον "Frrsco" που γεννήθηκε το 1877. Οι εμπειρίες της ζωής του και η σημαντική έρευνα πάνω στη φυλή περιέχονται στο θαυμάσιο βιβλίο του.

Το 1950 ξαναζωντάνεψε το ενδιαφέρον για τη φυλή στην Ιρλανδία και από τότε μέχρι και σήμερα τα Ιρλανδικά σέττερ πηγαίνουν πολύ καλά στους αγώνες κυνηγετικών ικανοτήτων τόσο στην Ιρλανδία όσο και στο Ηνωμένο Βασίλειο, ενώ τα αποτελέσματα σε άλλες χώρες είναι σποραδικά και αυτό οφείλεται στον μικρό αριθμό ατόμων. Αλλά σας τονίζω και σας λέω ξεκάθαρα ότι τα καλά Ιρλανδικά σέττερ είναι σήμερα σε θέση να ανταγωνισθούν ίσος προς ίσο οποιονδήποτε άλλο σκύλο άλλης φυλής.

ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΥ ΙΡΛΑΝΔΙΚΟΎ ΣΈΤΤΕΡ

Στην πατρίδα του το Ιρλανδικό σέττερ εξελίχθηκε και χρησιμοποιήθηκε στο κυνήγι των Grouse, μπεκατσινιού, μπεκάτσας, πέρδικας και φασιανού. Την τελευταία εικοσαετία οι πληθυσμοί του Grouse μειώθηκαν σε επικίνδυνα χαμηλά επίπεδα. Εν τούτοις κανένα άλλο θήραμα δεν επηρέασε την εξέλιξη της φυλής όσο το Red Grouse και δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι το Ιρλανδικό σέττερ είναι ο σπεσιαλίστας γι' αυτό το κυνήγι και αυτό αποδεικνύεται ιστορικά από τα αποτελέσματα αγώνων σε χώρες όπου το Grouse αποτελεί το κύριο θήραμα. Και εδώ θέλω να τονίσω ότι ο αγώνας κυνηγετικών ικανοτήτων σε Grouse μέχρι και σήμερα στην Ιρλανδία, είναι ο πιο αξιόλογος από όλους τους αγώνες. Οι αχανείς ορεινές εκτάσεις χρειάζονται σκύλο με ανοιχτή έρευνα και μεγάλα αποθέματα ενέργειας που είναι έμφυτα σε όλα τα σέττερ υψηλής κλάσεως. Τα Ιρλανδικά σέτερ έχουν την ικανότητα να κυριαρχούν σε αυτό το ημιάγριο τοπίο χρησιμοποιώντας τον άνεμο για να βρουν αυτά τα άγρια και θαυμάσια πουλιά που μας χαρίζουν αξέχαστες συγκινήσεις. Αυτός είναι ο ιδανικός τόπος για την σωστή αξιολόγηση των σκύλων, για να ξεχωρίσομε τα άτομα που διαθέτουν την ψυχή, και την νοοτροπία να ψάχνουν σε δύσκολους τόπους , αλλά και το μυαλό για να εντοπίσουν αυτό το δύσκολο θήραμα. Το να βλέπεις ένα ζευγάρι άξιων Ιρλανδικών να συναγωνίζονται πιο θα φτάσει πρώτο στο θήραμα παίρνοντας υπολογισμένα ρίσκα στην έρευνά τους ψάχνοντας τα ύποπτα μέρη που πιθανώς να κρατούν θήραμα και εξαντλώντας όλο τους το κυνηγετικό πάθος , με μεγάλη ταχύτητα και σε άριστη συνεργασία με τον κυνηγό κάνει την καρδιά σου να χτυπά σαν τρελή. Το Red Grouse ενδημεί μόνο στην Ιρλανδία και στο Ηνωμ. Βασίλειο αλλά ο στενός του συγγενής το Willow Grouse ενδημεί στις χώρες της αρκτικής του Βορείου ημισφαιρίου και σε αυτές τις χώρες το Ιρλανδικό σέττερ είναι πολύ διαδεδομένο. Επίσης στις σκανδιναβικές χώρες μέχρι και σήμερα κυνηγούν με Ιρλανδικά σέττερ το Back Grouse και τον αγριόγαλο( Tetrao urogallus) . Στο κυνήγι του μπεκατσινιού το Ιρλανδικό σέττερ θεωρείται ασυναγώνιστο από όλο τον κυνηγετικό κόσμο. Ο Marr στο βιβλίο του «Pointers & Setters» αναφέρει αυτό σχετικά με τη χρήση του Ιρλανδικού στη Ρωσία. Το κυνήγι του μπεκατσινιού στα βουνά και στο ρείκια της Ιρλανδίας είναι απόλαυση διότι συνδυάζει την άγρια ομορφιά του τοπίου, την αίσθηση μοναχικότητας που σου δίνουν οι απέραντες εκτάσεις και ένα από τα πιο δύσκολα θηράματα για τον σκύλο. Το μπεκατσίνι είναι ένα απρόβλεπτο θήραμα και η παρουσία του επηρεάζεται πολύ από τις καιρικές συνθήκες, το φεγγάρι και άλλες παραμέτρους. Πολλές φορές δέχονται καλά τη φέρμα ενώ άλλες φορές δεν την κρατούν και πολλές φορές ποδαρώνουν μπροστά στον σκύλο αρνούμενα να σηκωθούν. Το κυνήγι τους απαιτεί σκύλο προσεκτικό που να μην κάνει λευκές φέρμες . Από την εμπειρία μου στο κυνήγι του μπεκατσινιού με σκύλους σέττερ μπορώ να σας πώ ότι υπάρχουν σκύλοι με έμφυτη ικανότητα στο κυνήγι αυτό, ενώ άλλοι σκύλοι πραγματικά πολύ καλοί στα άλλα θηράματα δεν καταφέρνουν να γίνουν άξια μπεκατσινόσκυλα. Σε αυτό ίσως συνηγορεί το γεγονός ότι τα μπεκατσινόσκυλα οφείλουν αυτή την ικανότητά τους στο ότι ξεκίνησαν στα μπεκατσίνια και έτσι παθιάστηκαν με αυτά. Στο κυνήγι του μπεκατσινιού στην Ιρλανδία ο σκύλος πρέπει να διαθέτει αντοχή, να αντέχει στις δυσμενείς καιρικές συνθήκες , να έχει αίσθηση του θηράματος και να είναι πολύ προσεκτικός. Υπάρχουν και στις άλλες φυλές καλά μπεκατσινόσκυλα αλλά τα Ιρλανδικά σέττερ επειδή είναι απηλλαγμένα από ελαττώματα όπως το να καλούν στη φέρμα και να μην παρακολουθούν το πουλί όταν ποδαρώνει είναι τα καλύτερα γι' αυτό το κυνήγι. Και όπως αναφέρει σε ένα βιβλίο του ο συγγραφέας «Scolopax» σχετικά με την επιλογή του καταλληλότερου σκύλου για το μπεκατσίνι « Μπορείς να βρεις καλά μπεκατσινόσκυλα σε όλες τις κυνηγετικές φυλές αλλά το Ιρλανδικό σέττερ αποτελεί την πρώτη επιλογή όχι μόνο επειδή διότι είναι το πιο κατάλληλο από τη φύση του αλλά και λόγω της δύναμης και της αντοχής στην καταπόνηση που διαθέτει. Ο J.H. Swiney στο βιβλίο του «British Dogs του 1900 και ειδικά στο κεφάλαιο σχετικό με το Ιρλανδικό σέττερ σχολιάζει την χρήση του Ιρλανδικού σέττερ στο κυνήγι του μπεκατσινιού ; στο κυνήγι του μπεκατσινιού το Ιρλανδικό Σέττερ είναι σαν στο σπίτι του και είναι πραγματικά εντυπωσιακό να βλέπεις τον σκύλο που συνήθως καλπάζει με μεγάλη ταχύτητα ερευνώντας τα «moors» ( οροπέδια χέρσα η καλυμμένα από ρείκια της Ιρλανδίας και της Σκωτίας) ξαφνικά μπαίνοντας σε μια ελώδη περιοχή να κόβει ταχύτητα , να πηγαίνει σαν γάτα και αφού την ψάξει όλη , να ξαναπαίρνει τον αρχικό του ταχύ ρυθμό.

Μπεκάτσα:

Το κυνήγι της μπεκάτσας δεν άντεξε στον χρόνο, ενώ ήταν παραδοσιακό για τους Ιρλανδούς κυνηγούς και παρ' όλο ότι σήμερα αποτελεί ένα από τα πιο αξιολάτρευτα κυνήγια. Ενώ ακόμη και μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο τα Ιρλανδικά σέττερ ήταν το σκυλί επιλογής για το κυνήγι της μπεκάτσας , το κυνήγι αυτό δεν είναι σήμερα δημοφιλές στην Ιρλανδία. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι τα καλύτερα μπεκατσοτόπια δεν προσφέρονται για την σωστή εργασία των σέττερ. Η μεγάλη ανάπτυξη νέων δασών από κωνοφόρα δένδρα, καθιστά αδύνατη την επαφή με ένα σκύλο ανοιχτής έρευνας και έτσι σήμερα χρησιμοποιούνται αποκλειστικά τα επανιέλ γι' αυτό το κυνήγι. Αυτό βέβαια είναι πολύ δυσάρεστο καθώς ολόκληρες γενεές Ιρλανδών κυνηγών κυνηγούσαν την μπεκάτσα με Ιρλανδικά σέττερ .Πράγματι στην δυτική Ιρλανδία εθεωρείτο εκτός τόπου και χρόνου ο κυνηγός να κυνηγά μπεκάτσα με σκύλο άλλης φυλής. Η ομορφιά ενός υψηλής κλάσης Ιρλανδικού σέττερ στο κυνήγι της μπεκάτσας είναι ασύγκριτη, και γι' αυτό όσοι την γνώρισαν είναι φανατικοί υποστηρικτές της φυλής και προσπαθούν να πείσουν και άλλους κυνηγούς να τη γνωρίσουν.

Κυνήγι και Αγώνες:

Στις Βρετανικές νήσους σήμερα πολλοί που τρέχουν σε αγώνες δεν κυνηγούν τα σκυλιά τους , ενώ άλλοι τα κυνηγούν χωρίς την δέουσα προσοχή που αρμόζει. Κάποτε υπήρχαν κυνηγοί που κυνηγούσαν εντατικά τα σκυλιά τους και θεωρούσαν τους αγώνες άνευ σημασίας. Με τα σκυλιά όμως που τρέχουν σε αγώνες κυνηγετικών ικανοτήτων πρέπει να κυνηγάμε λιγότερο στη διάρκεια της αγωνιστικής καριέρας τους. Και όπως αναφέρει ο Teesdale Buckle στο βιβλίο του " The Complete Shot" "….., αλλά έχει μια ιδιορρυθμία το Ιρλανδικό σέττερ η οποία εμφανίζεται σε πολλά άτομα της φυλής του να κυνηγά μόνο για κρέας………." Αυτή είναι μια ιδιορρυθμία του ταμπεραμέντου του Ιρλανδικού σέττερ. Εν τούτοις όμως στην πλειοψηφία των σκύλων που διαγωνίζονται οι κυνηγετικές εμπειρίες τους ωφελούν γιατί μαθαίνουν να χαλιναγωγούν το πάθος τους και να συμπεριφέρονται πιο περίτεχνα μπροστά στο θήραμα. Τα περισσότερα νεαρά σκυλιά οδηγούμενα από το υπερβολικό πάθος τους κάνουν πολλές τρέλλες. Ξεχνούν την βασική εκπαίδευσή τους και συμπεριφέρονται σαν άγρια απαίδευτα κουτάβια. Αν δεν ελεγχθούν σε αυτό το στάδιο δεν θα μπορέσουν ποτέ να μάθουν να χαλιναγωγούν το υπερβολικό πάθος που αναβλύζει μέσα από τις φλέβες τους στη θέα ενός πουλιού που πέφτει μπροστά τους. Η κυνηγετική εμπειρία διδάσκει τον νεαρό σκύλο στο να είναι προσεχτικός μπροστά στο θήραμα. " Ένας προσεχτικός σκύλος!" Τι πιο κολακευτικό επίθετο…… Ένας τέτοιος σκύλος σε μια περιοχή όπου δεν υπάρχει αρκετό θήραμα σπανίως θα αναπτύξει όλη του την ταχύτητα αν πραγματικά κυνηγά με μυαλό και με αυτοσυγκέντρωση στις αναθυμιάσεις του θηράματος. και αυτό είναι το ζητούμενο από τον κυνηγό Στρατηγός W.F Hutchinson 1846. Αυτό ισχύει και σήμερα όπως και τότε στον καιρό του στρατηγού Hutchinson. Η αυτοσυγκέντρωση, η προσοχή και η επιφυλακτικότης που αποκτά ο σκύλος με το κυνήγι του δίνουν την δυνατότητα να αντεπεξέρχεται επιτυχώς σε μέρες όπου η αναθυμίαση του θηράματος παρουσιάζει δυσκολία στην αναγνώρισή της λόγω καιρικών συνθηκών και εδάφους. Στους αγώνες αυτές οι εμπειρίες τον βοηθούν να αντιπαρέρχεται το στρες του ανταγωνισμού και του δίνουν τη δυνατότητα ανάλογα με τις ικανότητές του να ενεργεί σωστά, διότι καταλαβαίνει πώς και πότε πρέπει να ρισκάρει που είναι το χαρακτηριστικό γνώρισμα όλων των μεγάλων τριάλερς. Εάν όμως το ενδιαφέρον σας είναι μόνο το κυνήγι , τότε να ξέρετε ότι κυνηγώντας με ένα εκπαιδευμένο σκύλο , η ημέρα σας περνά ευχάριστα , και ταυτόχρονα ανεβαίνει η ποιότης του αθλήματος που κάνετε. Χρησιμοποιώντας ένα εκπαιδευμένο και μαθημένο σκύλο χρειάζεται να είναι κανείς ψυχρός "Sang froid" π.χ να μην τρέχει αμέσως προς το σκοτωμένο θήραμα διότι τέτοιες ενέργειες δεν συνάδουν με τη σωστή χρήση ενός τέλεια εκπαιδευμένου σκύλου.

ΣΤΥΛ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Υπάρχουν ορισμένα πράγματα που κάνουν την καρδιά ενός άνδρα να κτυπά πιο δυνατά, πράγματα που προκαλούν δέος ,. θαυμασμό , εκτυφλωτική λάμψη στα μάτια , κόμπο στον λαιμό και είναι πολύ δύσκολο να τα αισθανθούν άνθρωποι που δεν έχουν τα ίδια ενδιαφέροντα. όσο καλά και να προσπαθήσει να τα περιγράψει κανείς. Και όμως αυτά τα πράγματα που μας ανεβάζουν ψυχικά μας προβληματίζουν τόσο ώστε να αναζητήσομε την αιτία. Τα ατομικά ενδιαφέροντα διαφέρουν από άνδρα σε άνδρα αλλά αυτοί που αισθάνονται το ίδιο σφίξιμο στο λαιμό ,μοιράζονται τις ίδιες χαρές και συγκινήσεις. Η διαφορά μεταξύ ενός σκύλου που είναι στυλίστας και ενός που υστερεί σε στυλ δεν είναι μόνο αισθητική. Το στυλ αφορά με μια λέξη την απόδοση, και είναι ο τρόπος με τον οποίο κυνηγά ο σκύλος σε αναζήτηση του θηράματος. Με λίγα λόγια ο τρόπος που καλπάζει, ο τρόπος και η μέθοδος με την οποία ερευνά τον τόπο προς αναζήτηση του θηράματος και τέλος ο τρόπος που ανεβάζει την αναθυμίαση μέχρι την τελική φέρμα. Το στυλ είναι κληρονομικό, αλλά και χαρακτηριστικό της καθαρότητος της φυλής. Το σέττερ στυλίστας γεννιέται με τα φυσικά προσόντα , το κυνηγετικό ένστικτο και το πάθος που του επιτρέπουν να κυνηγά έτσι όπως εξελίχθηκε μέσα από την εμπνευσμένη εκτροφή και την αυστηρή επιλογή των καλύτερων ατόμων της φυλής. Το στυλ εργασίας της φυλής ενσωματώνει το μυαλό, τα φυσικά και ενστικτώδη προσόντα καθώς και γενικά τον τρόπο συμπεριφοράς του σκύλου στην εργασία του. Το σέττερ που διαθέτει στυλ ξεχωρίζει από την μάζα με την ευκολία στον καλπασμό και την αίσθηση στο θήραμα. Η διαφορετική μορφολογία του εδάφους ,τα διαφορετικά είδη θηράματος και οι καιρικές συνθήκες ευνοϊκές η μη στην αναζήτηση του θηράματος κάνουν τους σκύλους να ερευνούν με διαφορετικούς τρόπους και αυτό δημιουργεί κάποια δυσκολία στην αξιολόγηση του στυλ εργασίας . Τα Ιρλανδικά σέττερ χρησιμοποιήθηκαν από παλιά στο κυνήγι της πέρδικας και του Grouse και ο τρόπος που κυνηγούν αυτά τα θηράματα μπορεί να χαρακτηρισθεί ως ο πλέον ενδεδειγμένος. Η έρευνά τους πρέπει να χαρακτηρίζεται από ένταση , συνεχή δράση και κάλυψη μεγάλων εκτάσεων για να μπορεί να αντεπεξέλθει σε αυτό το είδος κυνηγίου. Η αυτοσυγκέντρωση του πρέπει να είναι εμφανής σε κάθε στιγμή και σ' όλη τη διάρκεια του κυνηγίου. Η επαφή του με τον κυνηγό είναι μέρος αυτής της αυτοσυγκέντρωσης αλλά σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να είναι εις βάρος της έρευνας του. Στον καλπασμό το κεφάλι φέρεται πάνω από την γραμμή της ράχης και το ρύγχος πάντα πρέπει να είναι παράλληλα με το έδαφος. Ο καλπασμός είναι γρήγορος ,εύκολος και ευκίνητος και χωρίς εμφανή υπερπροσπάθεια. Η γραμμή της ράχης είναι σχεδόν στην οριζόντιο ,λόγω της αρμονικής κινήσεις των προσθίων και οπισθίων άκρων. Επειδή ο κορμός του Ιρλανδικού σέττερ περιγράφεται περίπου μέσα στο τετράγωνο, ο καλπασμός του είναι σχετικά ψηλά από το έδαφος. Η ουρά φέρεται στη γραμμή της ράχης με τάση προς τα κάτω και δεν πρέπει να υπερβαίνει την γραμμή της ράχης. Κάποια κίνηση της ουράς είναι αποδεκτή, αλλά συνήθως τα σοβαρά κυνηγητικά σέττερ χρησιμοποιούν πολύ λίγο την ουρά τους και αυτό μόνο όταν στρίβουν . Παρουσία θηράματος το Ιρλανδικό σέττερ συσπειρώνεται και πριν προχωρήσει αποφασιστικά κατ 'ευθείαν προς το θήραμα για να φερμάρει. , κάνει μερικά κοφτά ανοίγματα προς τον κώνο της μυρωδιάς του θηράματος. Κάποιο κούνημα της ουράς του παρατηρείται από το ανέβασμα μέχρι την φέρμα – χαμηλώνει τα οπίσθια , ορθώνει το πρόσθιο μέρος του σώματός του και με το κεφάλι ψηλά ρουφάει τον αέρα για να εντοπίσει ακριβώς την θέση του θηράματος με τα αυτιά του ανασηκωμένα προς τα πάνω και εμπρός καθώς πλησιάζει το θήραμα. Η φέρμα του είναι γεμάτη ένταση , με ισχυρή σύσπαση των μυών και την χαρακτηρίζει η μεγάλη αυτοσυγκέντρωση ,χαμηλωμένη σε γυμνό έδαφος η όταν ξαφνιαστεί και όρθή όταν η χλωρίδα του παρέχει ικανή κάλυψη, με τα πόδια σε τέτοια θέση που να στηρίζουν και να ισορροπούν το τεντωμένο και ακίνητο σώμα του .Κρατάει το κεφάλι του ψηλά ,τα μάτια του βγάζουν φωτιές ,τα αυτιά του τα έχει εμπρός ψηλά , την ουρά του τεντωμένη με τις τρίχες ανασηκωμένες από το πάθος , σε σχήμα τοξοειδές αλλά πάντα κάτω από την γραμμή της ράχης. Το φυσικό ποντάρισμα γίνεται με κοφτές αναπηδήσεις αλλά με την εκπαίδευση το ποντάρισμα του μπορεί να προσαρμοστεί και στον ποιο αποδεκτό τρόπο , αλλά και στις δύο περιπτώσεις το ποντάρισμα πρέπει να έχει ένταση και αυτοσυγκέντρωση. Το κεφάλι κρατείται ψηλά ώστε να ελέγχει την αναθυμίαση του θηράματος, το ρύγχος του είναι παράλληλο προς το έδαφος ,οι ωμοπλάτες του εξέχουν πάνω από την γραμμή της ράχης και η ουρά του είναι τεντωμένη και τοξοειδής προς το έδαφος. Κάθε τάση για διστακτικότητα στο άμεσο ποντάρισμα αποτελεί σοβαρό ελάττωμα για το Ιρλανδικό σέττερ. Το Ιρλανδικό σέττερ είναι σκύλος ανοιχτής έρευνας , εκμεταλλεύεται τον χώρο με εξυπνάδα και ακρίβεια, διακόπτοντας κάθε τόσο τα ανοίγματά του για να ελέγξει την πιθανή παρουσία θηράματος , και ξαναγυρίζει κατόπιν με ένταση στον κανονικό ρυθμό της έρευνάς του. Το βάθος της έρευνάς του εξαρτάται από τις καιρικές συνθήκες της ημέρας και είναι συνήθως αρκετό.

ΑΓΩΝΕΣ ΚΥΝΗΓΕΤΙΚΩΝ ΙΚΑΝΟΤΗΤΩΝ (FIELD TRIALS)

Όλα οι μεγάλοι τριάλερς έχουν σαν κοινό χαρακτηριστικό την εξυπνάδα- βέβαια είναι δεδομένο ότι παράλληλα πρέπει να διαθέτουν και τα φυσικά προσόντα της φυλής τους ,αλλά εκείνο που τους κάνει να ξεχωρίζουν είναι η μεγάλη νοημοσύνη τους. Οι σκύλοι που αληθινά κατανοούν την φύση του ανταγωνισμού χρησιμοποιούν όλες τους τις αισθήσεις.. το έδαφος. .τον αέρα, για να νικήσουν. Καταλαβαίνουν τον ανταγωνισμό , αποζητούν την κόντρα και προσπαθούν πάση θυσία να φτάσουν πρώτοι στο θήραμα. Οι λαμπροί πρωταθλητές διαθέτουν φυσικά , ψυχικά και πνευματικά προσόντα πάνω από τον μέσο όρο. Η συνέργια αυτών των χαρισμάτων τους επιτρέπει να κάνουν επιδεικνύουν εξαιρετικές κυνηγετικές ικανότητες να λάμπουν και να ξεχωρίζουν από τα υπόλοιπα άτομα της φυλής τους. Το πάθος τους και η επιμονή στην αναζήτηση του θηράματος, η εξαιρετική οσφρητική ικανότης, και η εξυπνάδα τους τους οδηγούν στο θήραμα, το δε ταμπεραμέντο τους εκλεπτύνεται τόσο ώστε να επιτυγχάνουν την άριστη συνεργασία με τον κυναγωγό τους. Το μεγάλο όφελος των αγώνων κυνηγετικών ικανοτήτων είναι η προώθηση αυτών των μεγάλων τριάλερς που έχουν την πιθανότητα να επηρεάσουν θετικά την φυλή τους «Τα καλά γεννούν καλά» όχι βέβαια πάντα …..αλλά αρκετά συχνά ώστε να συντηρούν τις κυνηγετικές ικανότητες της φυλής.

ΑΠΟΨΕΙΣ ΕΠΙ ΤΟΥ ΠΡΟΤΥΠΟΥ ΤΗΣ ΦΥΛΗΣ

Δεν θα προσπαθήσω εδώ να ανοίξω μια εκτενή συζήτηση γύρω από το πρότυπο της φυλής( Breed Standard ),αλλά θα εστιάσω την ανάλυσή μου πάνω στην αναζήτηση του αυθεντικού μορφολογικού τύπου του Ιρλανδικού σέττερ και αυτό λόγω της σπουδαιότητας του μορφολογικού τύπου στον καθορισμό της ομοιογένειας της φυλής. Η εδραίωση του επιθυμητού μορφολογικού τύπου έχει σαν αποτέλεσμα την εδραίωση και της εργασιακής ικανότητος . Δείτε πώς η εργασία του Greyhound είχε σαν αποτέλεσμα την ομοιομορφία της φυλής αυτής. Το Ιρλανδικό σέττερ είχε διαχωριστεί σε δύο τύπους αλλά ο ένας τύπος είχε κτισθεί στην άμμο ενώ ο δεύτερος έχει τις ρίζες του χωμένες βαθιά στο χρόνο. Αυτός ο τύπος συνεχίζει μέχρι και σήμερα να εκτρέφεται για το κυνήγι διατηρώντας μέχρι και σήμερα όλα τα κυνηγετικά ένστικτα και φυσικά προσόντα που είχε και πριν εκατό χρόνια. Η εργασία του ιρλανδικού σέττερ προϋποθέτει νοημοσύνη εξυπνάδα φυσικά προσόντα και σωματική κατασκευή που επιτρέπει στον σκύλο να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της εργασίας του που είναι η ανοιχτή, γρήγορη και παρατεταμένη έρευνα για τον εντοπισμό του θηράματος Εν κατακλείδι ο σκύλος πρέπει να είναι αθλητής γρήγορος στο μυαλό και στα πόδια και γεννημένος κυνηγός. Το στυλ και ο μορφολογικός τύπος είναι αλληλένδετα μεταξύ τους καθώς η σωματική κατασκευή είναι εκείνη που καθορίζει το στυλ της φυλής .Το πρότυπο της φυλής είναι η γραπτή προδιαγραφή του φαινοτύπου εκείνου που πρέπει να είναι καλπαστικός αλλά όχι σπρίντερ. Περιγράφει τον ιδανικό φαινότυπο προορισμένο για μια εξειδικευμένη εργασία. Η εργασία αυτή ήταν και είναι μέχρι σήμερα η αναζήτηση του θηράματος . Το εργασιακό πρότυπο της φυλής ,όπως το συνέταξε το πρώτο Δ.Σ του Ιρλανδικού ομίλου φυλής υπηρέτησε την φυλή πολύ καλά. Τα μέλη που το συνέταξαν είχαν καταλάβει πολύ καλά τον λόγο ύπαρξης της φυλής και γι' αυτό προσπάθησαν να το περιγράψουν με τέτοιο τρόπο που θα διασφάλιζε την επιβίωση του Ιρλανδικού σέττερ σαν κυνηγετικού σκύλου. Το γεγονός ότι αυτό δεν ετηρηθει δεν βαρύνει την επιτροπή αυτή αλλά αυτούς που έβαλαν το προσωπικό τους συμφέρον πάνω από το μέλλον της φυλής. Η μόδα άλλαξε τον τύπο και τα κυνηγετικά προσόντα του Ιρλανδικού σέττερ και το μετάλλαξαν σε σκύλο συντροφιάς. Αναζητώντας τον αυθεντικό τύπο του Ιρλανδικού σέττερ θα πρέπει να θυμόμαστε ότι όλα τα σέττερ θα πρέπει να τα αντιπαραβάλλομε με τον σωστό τύπο. Τα εξαιρετικά ιρλανδικά (σωστός τύπος ) είναι εκείνα που συνδυάζουν τον σωστό φαινότυπο με τα κυνηγετικά προσόντα που αποτελούν και το σπουδαιότερο χαρακτηριστικό της φυλής. Από το τέλος του 1900 η φυλή ταλαιπωρήθηκε από δύο καίρια ερωτηματικά. Το ένα αφορούσε το σωστό χρώμα και το άλλο αφορούσε το σωστό μέγεθος. Αυτά τα δύο ερωτηματικά ήταν και η αιτία της δημιουργίας δύο τύπων του εργασιακού τύπου και των καλλιστείων (show). Πριν όμως ανοίξωμε αυτή τη συζήτηση πρέπει πρώτα να δούμε τα στάνταρ της φυλής όπως διατυπώθηκαν κατά περιόδους . Το πρώτο ήταν αυτό το αρχικό που συνέταξε ο όμιλος φυλής του Ιρλανδικού σέττερ. Το δεύτερο ήταν η αναθεωρημένη έκδοση για να προσαρμοσθεί με το FCI.

Σωματική κατασκευή και εργασία

Η μονομερής προσήλωση στη κατασκευή και στον ιδεώδη φαινότυπο δεν θα πρέπει να είναι υπερβολική γιατί η εργασία αυτών των σκύλων συνίσταται στην ικανότητά τους να καλπάζουν συνεχώς όλη μέρα, όταν βγαίνουν για κυνήγι. Το «έχει ψυχή» όπως συνηθίζεται να λέμε μπερδεύει λίγο την όλη υπόθεση καθώς ένας σκύλος με τεράστιο κυνηγετικό πάθος κυνηγά ασταμάτητα ανεξάρτητα εάν έχει σωστή σωματική κατασκευή που να ανταποκρίνεται στο πρότυπο της φυλής η όχι , αλλά είναι φανερό ότι όταν συνδυάζει και τα δύο τότε υπερέχει. Αυτός είναι και ο λόγος γιατί το «στυλ» έχει τόση μεγάλη σημασία στην αξιολόγηση της εργασίας των σκύλων και πρέπει να λαμβάνεται πολύ σοβαρά υπ' όψη από τους εκτροφείς. Η κατασκευή του Ιρλανδικού σέττερ περιγράφεται καθαρά στο πρότυπο της φυλής αλλά αυτό δεν μπορεί να αποτρέψει και διαφορές ως προς την ερμηνεία του.'Οταν π.χ παρατηρούμε ένα ιρλανδικό σέττερ η συνολική εικόνα του πρέπει να μαρτυρά ότι μπροστά μας έχωμε ένα αθλητή.. Η καθαροαιμία πρέπει να είναι εμφανής , εκπέμποντας ενέργεια ,ζωτικότητα παράλληλα με μια αθλητική σωματική κατασκευή που είναι χαρακτηριστικά κάθε ζώου υψηλής καθαροαιμίας και υψηλών επιδόσεων. Η σωστή σωματική κατασκευή έχει νόημα μόνο όταν εξυπηρετεί και βοηθά την εργασία του σκύλου και ειδικά στον τρόπο που καλπάζει. Το Ιρλανδικό σέττερ είναι σκύλος καλπαστικός που καλύπτει μεγάλες αποστάσεις και έτσι και η σωματική του κατασκευή πρέπει να είναι ανάλογη με τις απαιτήσεις αυτές, και αν το ψάξουμε λίγο περισσότερο θα δούμε ότι αυτά εκφράζονται μέσα από πολύ απλούς κανόνες. Ετσι η σχέση μεγέθους και βάρους δεν μπορεί να είναι μεγάλη καθώς το πρόσθετο σωματικό βάρος θα επέφερε γρήγορη κόπωση . Η σιλουέτα του Ιρλανδικού σέττερ δίδει την εντύπωση ότι περιγράφεται στο τετράγωνο έτσι ώστε το ύψος στο ακρώμιο και το μήκος του κορμού από την άκρη του στέρνου μέχρι την οπίσθια άκρη της λεκάνης να είναι ίσου μεγέθους με αποτέλεσμα το Ιρλανδικό να καλπάζει ψηλά από το έδαφος . Ο καλπασμός του διαφέρει από αυτόν του πόιντερ (που και αυτό αν και έχει σώμα περιγεγραμμένο στο τετράγωνο η προώθηση επιτελείται κυρίως από τα οπίσθιο μέρος του σώματος του) κυρίως διότι κατά την κίνηση χρησιμοποιεί αρμονικά τα πίσω αλλά και πρόσθια άκρα του. Η σωματική κατασκευή μπορεί να αξιολογείται όταν ο σκύλος είναι όρθια στημένος όπου τότε μπορούμε να ελέγξομε τις γωνιώσεις και την σκελετική κατασκευή του αλλά η σωστή σωματική κατασκευή είναι εμφανής μόνο όταν υπάρχει ελεύθερη κίνηση στον καλπασμό, όπου εδώ είναι δυνατόν να δούμε εκείνα τα ελαττώματα που είναι η αιτία ενός ασταθούς καλπασμού που καταλήγει σε μείωση της ταχύτητας και της αντοχής.

Κεφαλή και λαιμός:

Η εξέλιξη του Ιρλανδικού σέττερ το έχει προικίσει με ένα ξεχωριστά όμορφο κεφάλι , μ ε κύριο χαρακτηριστικό μια σειρά παραλλήλων αξόνων.. Ο κρανιακός και ρινικός άξονες είναι παράλληλοι και διαχωρίζονται με ένα ευκρινές στόπ. Επίσης σε κάτοψη οι άξονες του ρύγχους και των παρειών είναι παράλληλοι ,Το κεφάλι είναι επίμηκες και λεπτό , το άνω μέρος του κρανίου είναι ωοειδές από αυτί σε αυτί, αφήνοντας αρκετό χώρο για τον εγκέφαλο, με εμφανή την ινιακή ακρολοφία. Το ρύγχος είναι μετρίως τετράγωνο,, και από το στοπ μέχρι την ακρορίνιο επίμηκες ,με ρώθωνες φαρδείς και με σιαγόνες περίπου ίσου μήκους και με άκρα των άνω χειλέων που δεν πρέπει να κρέμονται. Το κεφάλι δεν πρέπει να είναι πολύ μακρύ , στενό η πολύ θολωτό. Το μήκος του ρύγχους από την εμπειρία μου είναι σχεδόν πάντα λίγο πιο κοντό από το μήκος του κρανίου από το στοπ

μέχρι την ινιακή ακρολοφία. Οι οδόντες πρέπει να εφαρμόζουν μεταξύ τους σαν τα δύο μέρη του ψαλιδιού, μ ε τα άνω δόντια να εφαρμόζουν τέλεια στο έξω μέρος των κάτω οδόντων. Η μύτη δεν πρέπει να είναι μυτερή η μικρή και οι ρώθωνες πρέπει να είναι σαρκώδεις και ανοιχτοί. Το χρώμα της ρινός πρέπει να είναι μαονί η σκούρο καρυδί η μαύρο. Όπως σε όλα τα ζώα στο κεφάλι κυριαρχούν τα μάτια , που είναι ο καθρέπτης της ψυχής και συνήθως θέλω να βλέπω εξυπνάδα όταν κοιτώ ένα σέττερ στα μάτια. Μου αρέσει να με κοιτούν με εκείνο το βλέμμα το ειλικρινές, το σίγουρο, και με το ενδιαφέρον να διαβάσουν το βλέμμα μου. Στην επιλογή των κουταβιών αυτές οι ιδιότητες συνήθως είναι ενδιαφέρουσες Τα μάτια πρέπει να έχουν χρώμα φουντουκιού σκούρο, η σκούρο καστανό. Τα μάτια πρέπει να είναι εκφραστικά και όχι απλανή.Σοβαρό ελάττωμα είναι τα πολύ σκούρα η πολύ ανοιχτού χρώματος μάτια. Τα αυτιά πρέπει να είναι μετρίου μεγέθους λεπτής υφής ,τοποθετημένα χαμηλά, να κρέμονται κοντά στο κρανίο, και στο ίδιο επίπεδο με τα μάτια .Δεν πρέπει να είναι πολύ μακριά με πολύ τρίχωμα και μόλις να αγγίζουν το ακρορίνιο. Ο μακρύς λαιμός είναι αναγκαίος για να εξισορροπεί όλο το υπόλοιπο μέρος του σώματος. Αυτό μπορεί κανείς εύκολα να το διαπιστώσει όταν εξετάζει είτε σε προφίλ η κατά τον καλπασμό ένα ιρλανδικό σέττερ. Ο πολύ μακρύς η πολύ κοντός λαιμός κτυπά άσχημα στο μάτι και χαλάει την εικόνα γενικά του σκύλου.

Στήθος,Koρμός και Γενική εμφάνιση:

Το στήθος του Ιρλανδικού σέττερ έχει σχήμα ωοειδές, που καταλήγει σε μια λεπτή φόρμα που είναι τυπική της φυλής. Πρέπει να είναι βαθύ αλλά επειδή η αναπνοή είναι κυρίως διαφραγματική πρέπει να εξετάζουμε τη χωρητικότητα του στήθους κατά μήκος του κορμού και προς τα πίσω και πρέπει οι πλευρές να είναι καλά ανεπτυγμένες και κυρτές. Ένα στενό στήθος και όχι ανεπτυγμένο έχει σαν επακόλουθο τα πρόσθια σκέλη να είναι πολύ κοντά το ένα στο άλλο ενώ αν το στήθος είναι υπερβολικά φαρδύ έχει σαν συνέπεια τα πρόσθια σκέλη να απέχουν πολύ το ένα από το άλλο επηρεάζοντας αρνητικά τη θέση της ωμοπλάτης και συνεπώς και την κίνηση του σκύλου. Ο κορμός πρέπει να είναι ανάλογος του μεγέθους του ζώου έτσι ώστε το στήθος να μην είναι πολύ βαρύ και να επηρεάζει αρνητικά την αντοχή του σκύλου λόγω υπερμεγέθους ανάπτυξης .Οι πλευρές πρέπει να διαγράφονται εμφανώς ώστε να αυξάνεται ο όγκος του εσωτερικού χώρου ώστε να επιτρέπει την ελεύθερη λειτουργία των πνευμόνων και της καρδιάς όταν το σέττερ καλπάζει καλύπτοντας μεγάλες αποστάσεις. Η νεφρική χώρα πρέπει να είναι μυώδης και ελαφρώς κυρτή έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η καλή προώθηση από τα οπίσθια σκέλη και ο παρατεταμένος καλπασμός. Προτιμώ τα άτομα να έχουν φαρδιά οπίσθια . μερικοί σκύλοι που έχουν αδύνατα οπίσθια με την σπονδυλική στήλη να προεξέχει . Τόσο η επιμήκης όσο και η πολύ κοντή νεφρική χώρα έχουν αμφότερες σοβαρή επίπτωση στο στυλ του καλπασμού του Ιρλανδικού σέττερ.

Γωνιώσεις:

Οι πιο σημαντικές γωνιώσεις του σκελετού του Ιρλανδικού σέττερ είναι αυτές των προσθίων και οπισθίων άκρων. Αυτές οι γωνιώσεις εξασφαλίζουν την σωστή χρήση των ποδών και προκαθορίζουν το σωστό κράτημα της γραμμής της ράχης κατά τον καλπασμό. Οι σωστές γωνιώσεις απορροφούν αποτελεσματικά τους κραδασμούς του έντονου καλπασμού. Θα πρέπει να γνωρίζομε ότι κατά τον δυνατό καλπασμό το βάρος του σώματος του σκύλου ανά πάσα στιγμή στηρίζει μόνο το ένα πόδι. Η κίνηση μεταφέρει το βάρος του σώματος στα άκρα .Τα οπίσθια άκρα προωθούν το σώμα προς τα εμπρός ενώ τα οπίσθια άκρα στηρίζουν και σπρώχνουν συγχρόνως και αυτά το σώμα προς στην ίδια κατεύθυνση. Η δύναμη κρούσης που προκαλεί το βάρος του σώματος κατά την κίνηση αυξάνει με την ταχύτητα. Την ανάγκη για ένα ελαστικό και ελεύθερο καλπασμό για να ελαττώνονται όσο το δυνατόν οι κραδασμοί κατά τον καλπασμό εκφράζει το στυλ με μια λέξη.

Πρόσθια άκρα.

Σχετικά με τα πρόσθια άκρα οι γωνία ωμοπλάτης και βραχίονα και τα μήκη αυτών των μελών του σώματος καθορίζουν την κίνηση των προσθίων άκρων. επίσης καθορίζουν και το ύψος από το έδαφος στην κίνηση Όσο πιο μικρή είναι αυτή η γωνία τόσο πιο κοντα στο έδαφος είναι και ο καλπασμός. Το στάνταρ εργασίας αναφέρει: « Ωμοπλάτες λεπτές στα άκρα τους, βαθιά και με κλίση προς τα πίσω..» Το Ωμοπλάτες λεπτές υποδηλώνει ότι τα οστά πρέπει να είναι ελαφράς κατασκευής ,το «Βαθιά» υποδηλώνει ότι το μήκος της ωμοπλάτης πρέπει να φθάνει μέχρι το μέσον του στέρνου και με κλίση προς τα πίσω. με μια γωνίωση της τάξεως των 55-60 μοιρών από την οριζόντιο. « Στήθος βαθύ, στενό μπροστά» υπαγορεύει ότι η κοιλότης του στήθους πρέπει να είναι ωοειδής και γωνία μεταξύ της ωμοπλάτης από την κάθετο γραμμή δεν πρέπει να είναι μεγάλη. «Πρόσθια άκρα ίσια ,δυνατά και οστεώδη, αγκώνες ελεύθεροι χαμηλοί χωρίς κλίση προς τα έσω η προς τα έξω.» «Το ύψος στον αγκώνα πρέπει να είναι λίγο μεγαλύτερο από το βάθος του στήθους.»

Οπίσθια άκρα:

«Τα πίσω άκρα είναι μακρά και μυώδη από το ισχίο μέχρι την ταρσοκνημική άρθρωση, κοντά και δυνατά από την ταρσοκνημική άρθρωση μέχρι το πέλμα., το πίσω γόνυ και η ταρσοκνημική άρθρωση με σωστές κλίσεις.» Όλα τα εκφρασμένα χωρίς ασάφεια υποδεικνύοντας την ανάγκαιότητα φαρδιάς και μυώδους λεκάνης Μακρά από το ισχίο μέχρι την ταρσοκνημική άρθρωση για καλή επαναφορά κατά τον καλπασμό. Η κλίση του ταρσού πρέπει να είναι κάθετη προς το έδαφος ώστε να εξασφαλίζει δυνατό πάτημα και προώθηση. Τα σέττερ πρέπει να έχουν τα οπίσθια άκρα σχεδόν κάτω από το σώμα τους και αυτό διότι σκύλοι που έχουν πολύ μακρύ και πολύ μεγάλη κλίση στο πίσω γόνυ έχουν εγγενή Αδυναμία διότι το βάρος του σώματος φέρει το γόνυ κατά τον καλπασμό με συνέπεια την έλλειψη αντοχής και την γρήγορη κόπωση.

Χρώμα και τρίχωμα:

«Μερικά Ιρλανδικά σέττερ που βλέπουμε να παρουσιάζονται σήμερα στις εκθέσεις μορφολογίας δεν έχουν τον φαινότυπο που είχαν τα ιρλανδικά σέττερ πρίν σαράντα χρόνια. Όπως συμβαίνει και με όλες τις φυλές και εδώ οι εκτροφείς με κατεύθυνση τις εκθέσεις εχουν αφήσει τα ίχνη τους. Εδώ και αρκετά χρόνια στην Αγγλία και στην Ευρώπη υπήρχε ισχυρή προτίμηση για τα σκουρόχρωμα άτομα με πλήρη απουσία λευκού χρώματος στο τρίχωμά τους. Μέχρι και σήμερα στην Αγγλία και στην Ηπειρωτική Ευρώπη αυτός ο χρωματισμός του τριχώματος θεωρείται σαν ο πιο επιθυμητός».

Τά ανωτέρω δεν είναι λόγια δικά μου αλλά του συνταγματάρχη Millner και αναφέρονται στο βιβλίο του που κυκλοφόρησε το 1924, και διερωτώμαι τι θα είχε να πει σήμερα ; Η αναφορά αυτή του κ. Millner μοιάζει να είναι αντιφατική γιατί ο σκύλος του Frisco που γεννήθηκε το 1877 ήταν ο πρώτος σκύλος με παρόμοιο χρώμα τριχώματος και όμως ο ίδιος υποστήριζε εκείνο τον καιρό ότι το σκούρο χρώμα δεν ήταν το σωστό. Για πολλά χρόνια το σωστό χρώμα του τριχώματος απετέλεσε θέμα συζητήσεων και προστριβών με τους εκτροφείς με κατεύθυνση τις εκθέσεις να προτιμούν τα σκουρόχρωμα άτομα , ενώ την πλειοψηφία των κυνηγετικών Ιρλανδικών σέττερ χαρακτήριζε το ανοιχτό χρώμα. Οι κυνηγοί και εκτροφείς ενδιαφέρονταν περισσότερο για τα κυνηγετικά προσόντα που τα συναντούσαν στα άτομα με ανοιχτό χρώμα τριχώματος και με πιο ελαφρά σκελετική κατασκευή. Το πρότυπο της φυλής που έθεσε το 1882 ο Ομιλος φυλής του κόκκινου Ιρλανδικού σέττερ Ιρλανδίας, καθορίζει ότι το χρώμα πρέπει να είναι χρυσο-καστανό περιγραφή που συμβαδίζει με τις περιγραφές των αρθρογράφων αυτής της εποχής και με αυτές των προγενέστερων Ο Stonehenge στο βιβλίο του « British Rural Sports» που έγραψε το 1855 λέει - "Είναι πλέον επιβεβαιωμένο ότι το καθαρόαιμο Ιρλανδικό Σέττερ πρέπει να έχει τρίχωμα χρώματος βαθύ κόκκινο χωρίς την παραμικρή τάση προς το μαύρο ή το μαονί." Το " Modern Dogs Volume 2, Sporting Division" του Rawdon Lee σε πρώτη έκδοση το 1893 αναφέρει τα εξής " Υπάρχει ακόμη ένα σημαντικό στοιχείο που πρέπει να προσέξουμε και αυτό είναι ότι τα κόκκινα σέττερ των παλαιότερων χρόνων δεν είχαν τόσο σκούρο τρίχωμα σαν αυτά που βλέπουμε σήμερα στις εκθέσεις" και συνεχίζει λέγοντας " μετά από αυτή την διαπίστωση συναντήθηκα με τον κύριο Mr John G.King of Ballyin, που θεωρείται ότι είναι ο πατέρας της φυλής σ' αυτή τη χώρα και παρ' όλο ότι λαμβάνει συχνά μέρος στις εκθέσεις όχι μόνο με σέττερς αλλά με πόιντερς και φοξχάουντ, και παρ' όλο ότι την πρώτη του κυνηγετική άδεια έβγαλε το 1837 ακόμη αντέχει, και με την εμπειρία που διαθέτει η γνώμη του γέρνει προς τα χρυσοκάστανα άτομα." Ο κ. Teesdale-Buckle επιστάτης του κυνοτροφείου του Purcel Llywellin και κυναγωγός του περίφημου Ιρλανδικού Σέττερ "Plunkett" επικρίνοντας μερικά Ιρλανδικά της εποχής του αναφέρει στο βιβλίο του " The Complete Shot"(1893); "- αλλά κανένα δεν είχε το πλούσιο χρυσοκάστανο τρίχωμα του Ιρλανδικού Σέττερ" και ενώ ήταν γνωστός λάτρης των Αγγλικών σέττερ και δεν έτρεφε την ίδια αγάπη για τα Ιρλανδικά Σέττερ εν τούτοις έγραψε πολύ κολακευτικά λόγια για τον Plunkett.

Μέσα στον εικοστό αιώνα ο συνταγματάρχης Millner τέως γραμματεύς του Ιρλανδικού Ομίλου φυλής που με τον σκύλο του Frisco κατηγορήθηκε ότι από αυτόν ξεκίνησε η τάση για τα σκουρόχρωμα κόκκινα Ιρλανδικά σέττερ, αναφέρθηκε στο χρώμα και υποστήριξε ότι το καθαρόαιμο κόκκινο Ιρλανδικό Σέττερ πρέπει να έχει τρίχωμα χρώματος κόκκινο αυτό του αίματος. Ο Millner με την μακρόχρονη πείρα του πάνω στη φυλή και συγκεκριμένα από το 1870-1920 πάντα υποστήριζε ότι τα Ιρλανδικά σέττερ πρέπει να έχουν χρώμα κόκκινο του αίματος και ήταν πάρα πολύ επικριτικός για σκύλους που είχαν πιο σκούρα χροιά. Στο βιβλίο " Setter,Irish,English & Gordon "(1935) του Ingle Belper & C.W Ryan , Αφιερώνει ένα ολόκληρο κεφάλαιο για το Χρώμα και την Επίδραση των έξωθεν διασταυρώσεων. Η κυρία Belper γνωστή για τα σέττερ της Rheola στο βιβλίο της κάνει μια εξισορροπητική περιγραφή και στο αντίστοιχο κεφάλαιο αναφέρει … "Αφήνοντας το θέμα των διασταυρώσεων και επιστρέφοντας στο χρώμα πιστεύω ότι το ιδανικό χρώμα του Ιρλανδικού είναι το ολόχρωμο κόκκινο- καστανό αλλά ούτε πολύ σκούρο αλλά και ούτε πολύ ανοιχτό, έχοντας την χροιά του νέου κάστανου που μόλις έσκασε από το κέλυφός του." Σχολιάζοντας δε τους σκουρόχρωμους σκύλους είπε τα εξής: " Εάν πάμε πίσω και δούμε το ιστορικό των πολύ σκουρόχρωμων σκύλων θα βρούμε ότι έχει γίνει διασταύρωση η με Γκόρντον η με μαύρο λαμπραντόρ ριτρίβερ η με άλλη φυλή μαύρου χρώματος.

Το Αγγλικό Σέττερ 1576-1996

H ιστορία, του Σέττερ ξεκινά από το "σπάνιελ". Η πρώτη αναφορά στο Σέττερ το περιγράφει σαν ένα σπάνιελ ειδικά εκπαιδευμένο που χρησιμοποιείτο τότε για να πιάνουν τα πουλιά με το δίχτυ. Το μάθαιναν να ξαπλώνει για να μπορούν να ρίξουν το δίχτυ από πάνωτου, Στο άρθρο αυτό δεν θα αναπτύξω με λεπτο­ μέρειες την εξέλιξη του αγγλικού Σέττερ, αλλά θα ήθελα σε γενικές γραμμές να χρησιμοποιήσω αυτή την ανα­ δρομή στο παρελθόν με σκοπό να αξιολογήσουμε με ειλικρίνεια και αυτοκριτική αν τα διδάγματα που μας άφησαν οι μεγάλοι εκτροφείς, οι οποίοι μας χάρισαν αυτό το σπουδαίο Ζώο, έπιασαν τόπο ή πήγαν χαμένα.

Η σημερινή πρακτική για κάποιον που αναζητά ένα άξιο Σέττερ συνίσταται στη μελέτη κυρίως των φυσικών προ­σόντων των πρωταθλητών αγώνων και στην αναζήτηση ενός καλού γεννήτορα με ένα καλό πεντιγκρί.

Επανέρχομαι όμως στα ανωτέρω για να τονίσω με μεγάλη απογοήτευση ότι σήμερα, από την θεσπέσια κληρονομιά που μας άφησαν οι Ηarrison,Laverack,Lieweillin,Haumphrey , δεν υπάρχει ούτε ένα καθαρό­αιμο Ζώο από αυτά. Δεν υφίσταται σήμερα ούτε ένα 100% Laverack ή Liewellin όσο και αν διατείνονται μερι­κοί εκτροφείς ότι διατηρούν τις γραμμές τους καθαρές. Οι ευθύνες για την εξαφάνιση αυτής της κληρονομιάς θα πρέπει να αναζητηθούν σε όλους εκείνους που δεν εδιδάχθησαν τίποτε από την μέθοδο και την πρακτική εκτροφής από τους Laverack, Liewellin η και Humphrey, αλλά επιμένουν να αγνοούν συστηματικά αυτούς τους χρυσούς κανόνες επιτυχίας, Αλλά ας προχωρήσουμε τώρα προσεχτικά σε μια σύντομη αναδρομή που ίσως μας επιτρέψει να συνάγωμε χρήσιμα συμπεράσματα.

Το 1873 που ιδρύθηκε ο Αγγλικός Κυνολογικός Όμιλος, η φυλή των Αγγλικών Σέττερ περιέκλειε όλα τα Σέττερ όλων των χρωμάτων. Αξιοσημείωτο δε είναι το γεγονός ότι τα περίφημα Liwellin σήμερα στην Αμερική, Βέλγιο, και Ν. Αφρική είναι καταχωρημένα στη γενεαλογία σαν ξεχωριστή φυλή.

Η κληρονομιά των Σέττερ περνά από τον κληρικό Ηarisson από το Carlisle Cumbria της Β. Αγγλίας που είχε κλειστή δική του εκτροφή επί 30 χρόνια, στον Laverack που πήρε από τον Ηαarrison τα πρώτα του σκυλιά. Από τον Laverack που έζησε μέχρι το 1877 τα Σέττερ περ­νούν στα χέρια του Purcell Liewellin και εν συνεχεία τα ίδια σκυλιά περνούν στα χέρια του William Humphrey που απεβίωσε το 1963 στο σπίτι του στο Lakeside Cottage στο Shopshire σε ηλικία 80 ετών.

Πώς ήταν όμως τα Σέττερ του Laverack.Ποια ήταν τα πραγματικά φυσικά τους προσόντα; Πολλά έχουν λεχθεί για αυτά, ότι ήταν μεγαλόσωμα κ,τ,λ., αλλά η αλήθεια είναι ότι τα Σέττερ Laverack ήταν σκυλιά ιδανικά για να γεμίζουν την τσάντα του κυνηγού. Δεν ήταν όμως κατάλληλα για αγώνες, όχι επειδή υστερούσαν σε φυσι­κά προσόντα αλλά γιατί ήταν ξεροκέφαλα και δεν δέχονταν εύκολα την εκπαίδευση. Διέθεταν όμως φοβερό πάθος, μεγάλη αντοχή, και εξαιρετικές κυνηγετικές ικανό­τητες.

Είναι σε όλους σχεδόν γνωστό ότι ο Laverack κυνηγούσε τα Σέττερ του από το πρωί μέχρι το Βράδυ κάθε μέρα και επί τρεις συνεχείς εβδομάδες. Από την άλλη μεριά ο Liewelin που είχε μεγάλο πάθος για τους αγώνες αντελήφθη νωρίς ότι ενώ τα Laverack ήταν σπουδαία Σέττερ, εν τούτοις για να τρέξουν σε αγώ­νες κυνηγετικών ικανοτήτων έπρεπε να Βελτιωθούν ακόμη περισσότερο.

Στο Αγγλικό Σέττερ "Dan", του Τhomas Statter, ο Liewellin διέκρινε ότι ήταν ο επιβήτορας που διέθετε εκείνα τα κατάλληλα προσόντα που έλειπαν από τα Laverack .Αγόρασε τον Dan στο υπέρογκο ποσό για την εποχή των 300 στερλινών. Ο "Dan" ήταν γιος του Barclay fields Duke και της Rhoebe.Ήταν ένα εξαιρετικά συγκροτημένο Σέττερ με μυαλό και εδέχετο με ευκολία την εκπαίδευση, σε αντίθεση με τα Laverack που σε γενικές γραμμές ήταν φοβερά ανεξάρτητα και είχαν φωτιά μέσα τους. Ο Laverack ήταν φτωχός και ο Llewellin πλούσιος όμως και οι δύο πέτυχαν και έγραψαν τις πιο σπουδαίες σελίδες στην ιστορία των Σέττερ. Τα _Llewellin Σέττερ γνωρίζουν μεγάλες επιτυχίες στους αγώνες στην Ευρώπη αλλά και στην Αμερική και αποτελούν το μέτρο ποιότητας.

Οι αγώνες εκείνο τον καιρό είχαν μεγάλη χρονική διάρ­κεια. Kαι οι τρεις μεγάλοι Laverack , Liewellin και Humphrey χρη­σιμοποίησαν περίτεχνα και με ευλάβεια την κλειστή ανα­παραγωγή, αλλά επέλεγαν τα καλύτερα σκυλιά πάντα μέσα από συνθήκες πολύωρων κυνηγετικών εξορμήσεων. Έτσι κατάφεραν να έχουν καθαρές γραμμές εκτροφής που και οι τρεις μαζί συμπληρώνουν σχεδόν τα 150 χρόνια. Ο Liewellin Ζευ­γάρωσε τα Laverack με την γραμμή αίματος του Τhomas Statter, και αυτό μόνο μια φορά. Ο Ηumphrey ακολούθησε περίπου τον ίδιο τρόπο εκτροφής. Διατηρούσε τις γραμμές Βοndhu και Wind Em και ήξερε καλά πως να τα Ζευγαρώνει μεταξύ τους. Σήμερα όμως κανείς δεν μπορεί να υπερηφανεύεται ότι μιμήθηκε τους μεγάλους της κυνοφιλιας. Μόνη εξαίρεση αποτελεί ο κ. Guberti του κυνοτροφείου Del Vento ο οποίος εδώ και αρκετά χρόνια χρησιμοποιεί κλειστή αναπαραγωγή. Τα πόιντερ του φυσικά δεν επιλέγονται από τον ίδιο για τα φυσικά τους προσόντα αλλά τουλάχιστον δοκιμάζονται στους αγώνες και το κυνήγι από τους άλλους. Παρ' όλα αυτά τα Pointer Del Vento επικυρώνουν τα ανωτέρω, για την αξία τους καθώς και γα τα ομοιόμορ­φα χαρακτηριστικά τους, ιδίως δε στον τρόπο που καλπάζουν.

Η ανοιχτή αναπαραγωγή σίγουρα έχει επιφέρει σύγχυση. Το πεντιγρί που μας δείχνει συνήθως τρεις Βαθμούς συγγενείας είναι ουσιαστικά άχρηστο για να μελετήσει ένας σοβαρός εκτροφέας τις ρίζες του σκυλιού που θέλει να χρησι­μοποιήσει στην εκτροφή του. Το πεντιγρί έπρεπε να δείχνει τουλάχιστον 15 γενεές. Σήμερα ακόμη και το ελάχιστο που Ζητά κάποιος από έναν υιό πρωταθλητού είναι να κυνηγά καλά, αλλά ακόμη και αυτό το αυτο­νόητο δεν είναι κοινό γνώρισμα των σημερινών εκτροφών. Ίσως η λέξη καλός γεννήτορας που αναζητούμε όλοι με τόσο πάθος και ελπίδα να είναι μια ουτοπία. Αν μετρήσομε τους σύγχρονους γεννήτορες δεν ξεπερνούν τους πέντε στα Σέττερ και προσωπικά θα ήθελα να τονίσω ότι οι μεγάλοι της κυνοφιλίας δεν αναφέρονται στη λέξη γεννήτορας τόσο πολύ, αλλά μάλλον σε μια επιτυχημένη γέννα και στη μετέπειτα διατήρηση της επιτυχημένης γραμμής αίματος με κλειστή αναπαραγωγή για πολλά χρόνια.

Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι η δυναστεία των Laverack, Liewllin, και Humphrey χρησιμοποίησε ένα σύστημα αναπαραγωγής που συνίστατο στην διατήρηση δύο ή τριών (οικογενειών) γραμμών αίματος και όταν η κλειστή ανα­παραγωγή συναντούσε δυσκολίες τότε τις διασταύρωναν μεταξύ τους μόνο. Με αυτό τον τρόπο διατήρησαν τις ίδιες γραμμές επί πολλά χρόνια. Παρ' όλο ότι το σύστημα ήταν εμπειρικό, είχε φανταστική επιτυχία. Αξιοσημείωτο δε είναι το γεγονός ότι όταν απεβίωσε ο Liewellin τα σκυλιά του είχαν εκείνη την εποχή κατά τρία τέταρτα αίμα Laverack γεγονός που μαρτυρεί ότι με τα χρόνια, την επιλογή και την εμπειρία ο Liewellin κατάλαβε πώς να αξιολογεί και να χειρίζεται όλη τη διαδικασία της αναπαραγωγής, το ταμπεραμέντο των Σέττερ Laverack, πράγμα που στην αρχή της αναπαραγωγής επιχείρησε να λύσει με έξωθεν Ζευ­γάρωμα. Κάθε σχεδιασμός αναπαραγωγής πρέπει να γίνεται λαμβάνοντας υπ' όψη ότι τα χαρακτηριστικά κληρονομούνται ξεχωριστά και όχι μαζικά. Έτσι θα ήταν λάθος να υποθέσουμε ότι όλα τα πόιντερ χρώματος καφέ - άσπρο έχουν καλή όσφρηση, απλά διότι αυτά τα δύο χαρακτηριστικά η όσφρηση και το χρώμα προέρχονται από δύο διαφορετικά μεταξύ τους γονίδια. Γενικά υπάρχει μεγάλη δυσκολία να εντοπίσομε τα χαρακτηριστικά που κληρονομούνται. Αλλά το μεγάλο πλεονέκτημα της κλειστής αναπαραγωγής είναι ότι μπορούμε να εντοπίσομε τα μη καλά άτομα με σοβαρά ελαττώματα και προοδευτικά να τα θέσομε εκτός της διαδικασίας αυτής.

Οι εκτροφείς όμως των κυνηγετικών σκύλων δεν ενδιαφέρονται για το χρώμα του τριχώματος, αλλά ενδιαφέρονται κυρίως αν κληρονομούνται χαρακτηριστικά όπως, π.χ. ο τρόπος που φέρει το κεφάλι το ΡοίητβΓ όταν ερευνά το τερέν. Στο ΒιΒλίο του Winge αναφέρεται ότι ο τρό­πος που φέρουν το κεφάλι κατά την έρευνα τα Πόιντερ και τα Αγγλικά Σέττερ είναι κυρίαρχο στοιχείο κληρονομικότητας επί του τρόπου που κυνηγούν με το κεφάλι χαμηλά οι Ηπειρώτικες φυλές. Έτσι αν από δύο γονείς που ψάχνουν με το κεφάλι ψηλά γεννηθεί ένα σκυλί που ψάχνει με το κεφάλι κάτω, σίγουρα τότε και οι δύο γονείς έφεραν μέσα τους το υποτελές γονίδιο για το κεφάλι κάτω.

Αυτά τα ανέφερα για να εξηγήσω ότι ένα υποτελές μη επιθυμητό γονίδιο μπο­ρεί να μεταφέρεται από γενιά σε γενιά χωρίς να γίνεται αντιληπτό. Ο μόνος δε τρόπος για να εντοπισθεί είναι η κλειστή αναπαραγωγή που φέρει γρήγορα στην επιφάνεια τα κρυφά και μη επιθυμητά γονίδια, δίδοντας μας την ευκαιρία να τα αποβάλλομαι από την εκτροφή μας. Έτσι λοιπόν επιβεβαιώνεται το σύστη­μα εκτροφής που χρησιμοποίησαν οι μεγάλοι εκτροφείς με μεγάλες επιτυχίες και η αποτυχία των σημερινών εκτροφέων. Η κλειστή εκτροφή έχει κινδύνους, αλλά όταν γίνεται με σύνεση και παρατηρητικότητα έχει πλεονεκτήματα, ενώ αντιθέτως η ανοικτή εκτροφή δημιουργεί και διαιωνίζει προβλήματα που ταλαι­πωρούν γενεές ολόκληρες επί πολλά χρόνια και δεν προσφέρει την ομοιογέ­νεια και την Βεβαιότητα της καλής κυνηγετικής αξίας στα σκυλιά.

Βιβλιογραφία
Περιοδικό ΟΚΑΔΕ
Internet